نظم جنسیتی و روایت‌گری تاریخی
در بحث تاریخ اجتماعی زنان به نظر می‌رسد که مهم‌ترین و مقدم‌ترین مساله برای روایت‌گری تاریخی، نوع تبیینی است که پژوهشگر در باب نظم جنسیتی ارائه می‌دهد. منظور از نظم جنسیتی؛ نسبت عاملیت زنان در جایگاه همسری، مادری، فرزندی و شهروندی در نسبت با مردان هم‌قشر و هم‌طبقه خود و در نسبت با نظم ساختاری اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه است. هر ایده و دستگاه تحلیلی‌ای که پژوهشگر در این مرحله اتخاذ می‌کند در ادامه بر کل روایت‌گری تاریخی او از مسائل مختلف تاثیر می‌گذارد.

پدرسالاری و ابژه جنسی بودن زنان
ایده رایج در منابع مکتوب موجود در تبیین چنین نظمی ذیل کلید واژه «پدرسالاری»‌ ساخته و پرداخته می‌شود. در افراطی‌ترین خوانش از نظم پدرسالار، زنان در یک نظام کاملا فرودستی-فرادستی بدون داشتن هر نوع عاملیت تاثیرگذار و یا ابزار اعمال قدرت، صرفا ابژه جنسی مردان به شمار می‌آیند. در این خوانش نمونه‌های زنان تأثیرگذار و یا نخبه، کسانی هستند که سعی در خارج کردن خود از چنین نظمی داشته‌اند.

تردید در یگانگی خوانش پدرسالاری
اما مساله قابل تامل این است که آیا ایده نظم پدرسالار تنها خوانش موجود برای تبیین نظم جنسیتی حاکم بر جامعه است؟ همچنین در تبیین خود نظم پدرسالار آیا زنان در این ساختار فاقد هرگونه ابزار قدرت و در نتیجه عاملیت دو طرفه در نسبت با مردان بوده‌اند به نحوی که صرفا مورد بهره‌کشی یک طرفه از جانب مردان قرار می‌گرفتند؟

ایده‌های رقیب و بدیل
با توجه به بررسی‌های صورت گرفته به نظر می‌رسد که می‌توان ایده‌های رقیب دیگری در برابر این خوانش مطرح کرد که دستگاه تبیینی قابل قبول‌تری در نسبت با عامیت زنان ارائه می‌دهند.  مثلا این که زن به واسطه «قدرت جنسیت»، «مطلوبیت جنسی»، «قدرت مادری»، «هنر خانه‌داری» و «مناسبات و پشتوانه‌های خانوادگی» و… از ابزار قدرتی برخوردار بوده که در نسبت با مردان آنها را صرفا در جایگاه ابژه‌ای فرودست قرار نمی‌داده و یا اینکه کنش‌های در پس پرده زنانه در مناسبات قدرت خود گواهی بر قابلیت عاملیت داشتن زنان در مناسبات جنسیتی است.

پرونده تاریخ اجتماعی زنان
مدرسه نوآوری و تفکر نگاه در پرونده «تاریخ اجتماعی زنان»، فصلی را در باب «مساله تبیین نظم جنسیتی» گشوده تا با انجام گفتگو، نشست و مصاحبه‌های تخصصی، فضا را برای پرورش ایده‌های بدیل باز کند.