زیستجهانِ اقتصاد ایران
روایتی انضمامی از جهانِ توسعه، سازوکارهای پیدا و پنهان و نیروهای موثر در اقتصاد ایران
“سرمایه داری، مهمترین مسئله مستحدثه زمان ماست”
اکنون قریب به پنجدهه از این جملهی فیلسوف انقلاب اسلامی، شهید مطهری(ره) گذشته است، اما آنچه در صحنه علم و سیاست و اقتصاد ایران منعکس میشود، گاه فهمهایی ساده، ناکافی و دور از واقعیت است.
اقتصاد تنها اقتصاد نیست! بلکه لایههای مختلف زندگی انسان امروز از آموزش و رسانه تا فرهنگ و سیاست و پزشکی و شهرسازی، تحت تاثیر مستقیم توسعه و اقتصاد قرار گرفتهاند، از این رو روایت واقعیت اقتصاد ایران و جهان به مثابه روایتی از واقعیت رخدادهای متنوع ملی و جهانی است.
امروز که بخش مهمی از جامعه نخبگانی حوزوی به درستی به “حل مسئله” میپردازد، ضروریست که “فهم مسئله” و “موضوعشناسی” به مثابه یک مقدمه واجب مورد توجه و دقت قرار گیرد.
رویداد آموزشی یکساله “زیستجهان اقتصاد ایران” عهدهدار این روایت تاریخی و انضمامی در جهت فهم مسئله های پیچیده و متنوع امروز است.
رویای انسانِ دانشگاه
گفتوگـوهایی صریـح پیــرامون نسبت انسانِ انقلاب اسلامی و دانشگاه در ایــران
دانشگاه به مثابه یک پدیده مرکب با دست بردن در هویت افراد، در حال تربیت نوع خاصی از انسان است؛ انسانی که جهتگیریها، باورها و اندیشههای او با آنچه که ما آن را انسان تراز انقلاب اسلامی میدانیم فاصله زیادی دارد. این درحالی است که پس از انقلاب اسلامی، با خودآگاهی نسبت به اثرات هویتی این نهاد مدرن، تلاشها و اقداماتی صورت گرفت تا اثرات هویتی این نهاد مدرن خنثی و بلکه به سمت مطلوب جهتدهی شود. ولی آنچه که در نهایت، قابل مشاهده است این است که اکثریت خروجیهای دانشگاه کماکان به همان آسیبهای هویتی دچار میشوند. چه عوامل و مؤلفههایی در دانشگاه در حال عمل است که هنوز شناسایی نشدهاند یا با وجود شناسایی، قدرت بر تغییر آنها نبوده است؟ چه موانعی بر سر تربیت چمرانها و فخریزادهها در دانشگاه وجود دارد؟ در این میان نقش کارگزاران دانشگاه، اساتید و دانشجویان دغدغهمند چیست؟ در این پرونده که کاری مشترک از مرکز اندیشهورزی و سیاستپژوهی پاد و مدرسه تفکر و نوآوری نگاه است، به دنبال پاسخ به این سؤالات هستیم.
دعوت (اخلاق کنشگری روحانیت در میدانهای اجتماعی)
“دعوت”، برنامه ای ترکیبی در موضوع کاربردی و مهارتی اخلاق کنشگری اجتماعی و مواجهه مؤثر مومنانه است. این برنامه با توجه به خلأیی که در طراحی و اجرای مؤثر این قبیل برنامهها وجود داشته و بهرهگیری از تجربیات مشابه طراحی گردیده است. ضمن اینکه در کنار مباحث مهارتی و مقدم بر آنها، طرح دو مبحث “بینشی” و “شناختی” در رابطه با حقیقت روابط انسانی دینی را ضروری میداند. درک از حقیقت روابط انسانی که ما از آن تعبیر به “دعوت” میکنیم ماهیتا با آنچه در جامعه بازاری شدهی تمدن غرب، مبتلا به آن است و شکلی از روابط سوداگرانه ، استیلائی و قیّممآبانه را شکل داده است، متفاوت است. ضروری است تا این حقیقت بخوبی درک شود و لوازم و اقتضائات آن در عرصه تبلیغ و کنشگری اجتماعی دیده شود.
نوجهان۳ (نظم جهانی و خیزش نظم توحیدی مقاومت)
امروز متفکــرین و تحلیلگــران روابط بینالملل در بسیاری از محافــل علمی دنیـــا از تغییر در نقشـــه سیاسی دنیا و گـــذر تدریجی قدرت از غـــرب به شـــرق و تبدیل قاره کهن به کانـــون قدرت اقتصـادی، سیـاسی و نظامی دنیا سخن میگویند. وقـــوع حوادث و وقایع مختلف طی ســـالهای گذشته بر صحـــت و اعتبار این تحلیل افزوده است. لذا ما در پروسهی شکلگیری نظـــم جدیدی هستیم که هرگونه نقشآفرینی در آن، آگـــاهی به مسائل جهانی و حضـــور فعال ما را در صحنه جهـــانی میطلبد.
جدیدترین روایت از برنامهریزی توسعه در ایران
«برنامهریزی توسعه» به عنوان یکی از مهمترین نرم افزارهای ادارهی کشور بیش از هفتاد سال است که اقتصاد، سیاست، فرهنگِ عمومی و زندگی ایرانیان را تحت تأثیر قرار داده است.
تدوین و اجرای پنج برنامه عمرانی در حکومت پهلوی، توقف ماشین برنامهریزی توسعه در دهه نخست انقلاب اسلامی و پیگیری دوبارهی آن در قالب شش برنامه پنج ساله ماجرای پرفراز و نشیبی را پیشِ روی ما قرار میدهد.
روایتی اجمالی از این ماجرا میتواند تمهید مقدمهای برای مطالعات و پژوهشهای تفصیلیتر دربارهی وجوه متنوع و متکثر مرتبط با برنامههای توسعه باشد.
غارت قانونمند (روایتی از ساختار، سیاست و راهبردهای آمریکا)
” آمریکا ” شاید برای جهانیان یک نقطه جغرافیایی همانند دیگر کشورهای جهان باشد، اما برای ایرانیان و خصوصا ایرانیان پس از انقلاب۵۷، ماجرا چیزِ دیگری است.
آمریکا در این چهل و اندی سال، از بازیگردانهای اصلی صحنه سیاست و اقتصاد و فرهنگ زندگی ما بوده است. صلح و جنگ، ثبات اقتصادی و تورم، مقاومت و سازش، ترور و نفوذ و از همه مهمتر رویا و زندگی ما عجینِ با این مولود ۲۰۰ساله زمین است.
ما در درسگفتار “غارت قانونمند” به بهانه انتخابات ۲۰۲۵ آمریکا در تلاشیم تا چهرهای فراتر از آمریکای کلیشهای منحصر در دوگانهی نظامی_دیپلمات را برای شما روایت کنیم و با آمریکای اقتصادی، سیاسی، علمی، رسانهای و فرهنگی آشنا شویم.
نوجهان۲ (نظم جهانی و خیزش نظم مقاومت)
امروز متفکــرین و تحلیلگــران روابط بینالملل در بسیاری از محافــل علمی دنیـــا از تغییر در نقشـــه سیاسی دنیا و گـــذر تدریجی قدرت از غـــرب به شـــرق و تبدیل قاره کهن به کانـــون قدرت اقتصـادی، سیـاسی و نظامی دنیا سخن میگویند. وقـــوع حوادث و وقایع مختلف طی ســـالهای گذشته بر صحـــت و اعتبار این تحلیل افزوده است. لذا ما در پروسهی شکلگیری نظـــم جدیدی هستیم که هرگونه نقشآفرینی در آن، آگـــاهی به مسائل جهانی و حضـــور فعال ما را در صحنه جهـــانی میطلبد.
ناگهان انقلاب
ناگهان انقلاب؛ این توصیفی است از سوی برخی اندیشمندان دربارهی انقلاب اسلامی ایران، که حاکی از دو ناتوانی است. ناتوانی از پیشبینی انقلاب اسلامی و ناتوانی از تحلیل آن با ساختارهای نظری موجود.
همین ناتوانی سبب شد تا ما در مدرسه تفکر و نوآوری نگاه، در مقام مقایسهی انقلاب اسلامی ایران با انقلاب فرانسه، روسیه و برخی نهضتهای اسلامی مانند انقلاب الجزایر و… برآییم و به این پرسش پاسخ دهیم: «آیا انقلاب اسلامی در راستای انقلابهای مدرن یا حتی سایر نهضتهای اسلامی معاصر صورتبندی میشود؟»