بخش پنجم: بای بسم الله..

در کوهنوردی بعد از تعیین مقصد، انتخاب مسیر اهمیت دارد. انتخاب مسیری که از گردنه‌های سخت دامنه‌ی کوه بتوان به سهولت و سلامت عبور کرد. برای این انتخاب سخت، گام اول استفاده از تجربیات دیگرانی است که سعی کرده‌اند راهی به سوی قله‌ها بیابند. حتما شنیده‌اید که بی‌گدار نمی‌توان به آب زد، اما اینجا گدار سختی وجود دارد که بدون آب و امکانات لازم نمی‌توان به آن زد و قله‌ها را فتح نمود. بخشی از این امکانات را در توشه‌ی دیگران می‌توان یافت. پس ما باید از همین «بای بسم‌الله»، بدانیم دیگرانی که تلاش کرده­اند بیرون از اتمسفر و اینرسی اندیشه سنتی و مدرن، بیندیشند و تجربه کنند و راه گریزی به سوی الگوی سوم و افق فرهنگی ایران اسلامی بیایند، چه کرده‌اند؟! ما امروز در جهانی زیست می­کنیم که یکی از ارکان اساسی شناخت و عمل در آن علم است؛ علم تا جایی وزن یافته که مهندسین و پزشکان ما که عالمان و عاملان این دست از علوم محسوب می­شوند، همسنگ با نقش عالمان دین در گذشته­های نه­چندان دور، سامان زندگی و امورات روزمره مردم از سیاست، تا فرهنگ و اقتصاد را دست گرفته­اند. یکی از مسیرهایی که بخوبی می­تواند این تصویر از علم را به چالش بکشد و نشان دهد جهان همیشه آن شکلی نیست که علم برای ما توصیف کرده، «تجربیات» دیگرانی است که تلاش کرده­اند با تجدیدنظر در نظریات و راه­حل­های مفروض جهانی و رهایی از جریان غالب علم، امکانی را برای دیدن وقایع جهان از دریچه­ای جدید و ارائه ایده­های بدیل برای رفع مسائل و چالش­ها ایجاد نمایند. بنابراین این موضوع، نیازمند تمرکز بر ظرفیت­های فعلیت­یافته­ی گفتمان علم و تمدن نوین اسلامی در دو لایه «فکر» و «تجربیات و الگوهای موفق» است. اما سوال مهم آنکه برای این تبیین و بازنمایی سراغ چه سنخ از تلاش‌هایی می‌رویم که الهام‌بخش ما باشند؟ قاعدتا آن دست از تلاش‌ها و الگوهای نوآورانه‌ای مدنظر ماست که بتواند در سه ساحت «علم و اندیشه» و «جامعه و پشرفت» و «هنر و زندگی» برای ما امیدبخش، جهت­دهنده، عقلانیت­ساز و گفتمان­آفرین باشد. یعنی به بررسی تلاش‌هایی می‌پردازیم که یا به مباحث زیرساختی و بنیادی پرداخته و یا ناظر به راهبردها و موضوعات کاربردی باشد.